obyć się
  • obejść się i obyć się
    11.09.2011
    11.09.2011
    Dzień dobry,
    „Bez kłótni się nie obejdzie/obędzie…”, „Nie potrafił się obejść/obyć bez kieliszka na wieczór…”. Czy te czasowniki są synonimami, czy użycie któregoś jest może błędem?
    Z góry dziękuję za pomoc!
    ŁB
  • starzenie (się) skóry
    6.06.2003
    6.06.2003
    Czy należy mówić o starzeniu się skóry, czy o starzeniu skóry? Pytanie odnosi się też do wysuszania się skóry etc. Czy dopuszczalna jest tylko forma z się, czy też zaimek zwrotny zmienia jedynie sens? Np. starzenie się skóry oznacza jej starzenie się samoistne, a starzenie skóry to starzenie wynikłe z przyczyn zewnętrznych (wiatr, klimatyzacja etc.).
    Pozdrawiam
  • najprawdopodobniej

    4.09.2021
    28.12.2011

    Niektóre słowniki nie uznają słowa najprawdopodobniej – czy znaczy to, że nie powinno się go używać? Czy prawdopodobieństwo można stopniować? Na pewno ekonomiczniejszy jest wariant prawdopodobnie, ale czy najprawdopodobniej należy bezwarunkowo unikać?

  • Powtórzenie zaimka
    22.11.2015
    22.11.2015
    Dzień dobry,
    chciałbym dowiedzieć się, czy w języku polskim dopuszczalne jest wielokrotne powtórzenie zaimka względnego poprzedzonego spójnikiem, np.
    Zakupiłem dom, który jest stary, i który się rozpada, i który jest pełen robactwa i który będzie trzeba solidnie wyremontować.
    Jak powinna wyglądać poprawnie zastosowana interpunkcja w tego rodzaju konstrukcji zdaniowej?
    Z poważaniem
    P. M.
  • Hipopotam błagał żabę
    16.01.2013
    16.01.2013
    Mam problem z interpunkcją w zdaniach rozpoczynających się imiesłowem przymiotnikowym, np. „Wzniesiona w 1803 r. jest jedną z kilku zachowanych w Polsce cerkwi w typie wschodniołemkowskim”. Albo: „Położona na wysokiej, stromej górze stanowiła centrum dawnego klasztoru obronnego”. Czy w tych zdaniach przecinek jest niezbędny, czy też przeciwnie – nie należy go stawiać, a wyrażenie z imiesłowem traktować jako podmiot całego zdania? Bardzo proszę o wyjaśnienie.
    Gabriela Niemiec
  • Innowacja składniowo-frazeologiczna

    28.03.2023
    28.03.2023

    „Trudno nie zaprzeczyć” a „trudno zaprzeczyć”– czy można używać wymiennie?

  • Miękczący wpływ dawnych samogłosek

    16.01.2021
    16.01.2021

    W podręcznikach do gramatyki historycznej można znaleźć informację, że w języku polskim wskutek wokalizacji jerów przednich powstała samogłoska ‘e (zmiękczająca poprzedzającą spółgłoskę). Dlaczego więc z prasłowiańskich słów z jerem przednim w pozycji mocnej: *lьnъ, *lьvъ, *ocьtъ, *tьstь mamy współcześnie w polszczyźnie formy: len (zamiast lien), lew (zamiast liew), ocet (zamiast ociet), teść (zamiast cieść)? Pozdrawiam.

  • jeszcze o pleonazmach
    15.01.2011
    15.01.2011
    Czy wyrażenia typu: jeden litr, jeden metr, jeden hektar są pleonazmami? Powyższe rzeczowniki w tej formie same w sobie zawierają informację o liczbie pojedynczej, a liczebnik nic tu nie wnosi. Z góry dziękuję za odniesienie się do nurtującego mnie pytania.
    Serdecznie pozdrawiam –
    Artur Prejs
  • Przyjść to jeszcze przyjdzie
    3.09.2013
    3.09.2013
    Szanowni Państwo,
    w mowie potocznej spotyka się konstrukcje typu: „Przyjść, to jeszcze przyjdzie – ale odezwać, to się wcale nie odezwie”. Jaki jest status składniowy bezokolicznika w takich wyrażeniach? Skąd się wzięły i czy można je uznać za poprawne, choćby w języku mówionym?
    Z poważaniem,
    Łukasz
  • gdzie są Karaiby?
    8.07.2003
    8.07.2003
    Dziwna rzecz z tymi Karaibami. Nie ma takiego hasła w USJP ani w Polańskim, nie ma w Słowniku nazw własnych Jana Grzeni, starym ani nowym leksykonie PWN, nie ma w internetowych encyklopediach PWN-u i WIEM. Wszędzie są za to Karaibi (Karaibowie) jako plemię. I kiedy tak teraz sobie o tym myślę, to wymyśliłem, ze sformułowania typu perła Karaibów czy muzyka Karaibów mogą tworzyć dopełniacz od nazwy plemienia (Karaibowie), a niekoniecznie od nazwy regionu (Karaiby?). Nawet Federacja Wschodnich Karaibów, choć przyznam, że na siłę, też mogłaby obyć się bez mianownika Karaiby.
    Słowo Karaiby – z tego, co udało mi się znaleźć – występuje wewnątrz kilku haseł na stronach encyklopedii PWN oraz na stronach Wielkiej internetowej encyklopedii multimedialnej WIEM. Z kontekstów wynika, że raczej nie ma wątpliwości, że chodzi o mianownik w postaci Karaiby i że jest to określenie regionu. Tylko gdzie ten region jest i dlaczego słowa – jako samodzielnego hasła – nie ma w słownikach? Czyżby coś z nim było nie tak?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego